Czasowniki modalne, czyli Modal Verbs, to specyficzna grupa czasowników, które pełnią wyjątkowo istotną funkcję w zdaniu. Ich celem jest dostarczenie dodatkowych informacji dotyczących głównego czasownika.
Wszechstronność czasowników modalnych pozwala wyrazić różnorodne niuanse w języku angielskim, co zwiększa możliwości precyzyjnego określenia intencji zawartej w komunikacie, np. w trakcie rozmowy.
Spis treści
👉 Czasowniki modalne – charakterystyka
👉 Zastosowanie czasowników modalnych
👉 Tworzenie zdań twierdzących z czasownikami modalnymi
👉 Tworzenie pytań z czasownikami modalnymi
👉 Tworzenie przeczeń z czasownikami modalnymi
👉 Czasowniki modalne w czasie przeszłym
Czym są czasowniki modalne?
Czasowniki modalne są czasownikami pomocniczymi. Mogą wyrażać umiejętność, prośbę, konieczność wykonania danej czynności, możliwość, nakaz, pozwolenie, itp. Posiadają kilka cech, które wyróżniają je na tle pozostałych czasowników.
Cechy czasowników modalnych
→ Nie przyjmują końcówek -s, -ing, -ed.
→ Po czasowniku modalnym zawsze stawiamy czasownik w formie podstawowej (bare infinitive – czyli bezokolicznik bez „to”).
→ Czasowniki modalne mogą samodzielnie tworzyć przeczenia i pytania bez użycia dodatkowych operatorów.
→ W języku angielskim czasowniki modalne służą do wyrażania różnych typów modalności (czyli stosunku nadawcy komunikatu do jej treści), takich jak zdolność, możliwość, pozwolenie, konieczność, pozwolenie, itp.
→ Angielskie czasowniki modalne nie mają formy przyszłej, ale można je stosować w konstrukcjach odnoszących się do przyszłości (łączymy je wtedy z will, shall lub be going to).
Przeczytaj również: Konstrukcja to be going to, czyli sposób wyrażania przyszłości po angielsku >>>
Rodzaje czasowników modalnych – lista
W języku angielskim wyróżniamy dziewięć podstawowych czasowników modalnych (Modal verbs) oraz tzw. semi-modals, które funkcjonują jak czasowniki modalne, ale nie posiadają ich wszystkich charakterystycznych cech – takimi czasownikami są have to, need to, used to, be able to.
| CZASOWNIKI MODALNE (angielski) | Tłumaczenie na polski | Zastosowanie |
|---|---|---|
| Can | Móc, umieć, potrafić | Możliwość, umiejętność, pozwolenie, zdolność, prośba, zakaz (can’t) |
| Could | Móc, potrafić (czas przeszły) / mógłbym, mogłabym | Czas przeszły czasownika can, możliwość, uprzejma prośba, logiczne założenie |
| May | Móc, mieć pozwolenie | Wyrażanie prośby, możliwości, zakazu, pozwolenia |
| Might | Móc (czas przeszły), mógłbym, mógłbyś | Prośba, możliwość (mniejsza), pozwolenie (tylko w formalnych wypowiedziach), prawdopodobieństwo, sugestia, spekulowanie |
| Must | Musieć | Nakaz, zakaz (mustn’t), logiczne przypuszczenie, konieczność, obowiązek, wewnętrzne przekonanie |
| Should | Powinienem / powinnam itd. | Rada, krytyka, przypuszczenie, prawdopodobieństwo, obowiązek, wyrażanie powinności |
| Shall | Formalny odpowiednik will, używany częściej w brytyjskim niż amerykańskim angielskim. Nie ma bezpośredniego odpowiednika w języku polskim. Jego znaczenie zależy od kontekstu. | Wyrażanie oferty, sugestia, pytanie o radę, pytanie o przyszłość (zwłaszcza w formalnym języku) |
| Will | Brak bezpośredniego odpowiednika w języku polskim. Jego znaczenie zależy od kontekstu. Mniej formalne niż shall. | Prawdopodobieństwo, prośba, przyszłość, pewność, decyzje |
| Would | Brak bezpośredniego odpowiednika w języku polskim. Znaczenie zależy od kontekstu. | Oferty, rady, uprzejme prośby, hipotetyczne sytuacje |
| CZASOWNIK SEMI-MODALNY | Tłumaczenie na polski | Zastosowanie |
|---|---|---|
| Need to | Potrzebować, musieć | Potrzeba, konieczność |
| Have to | Musieć | Obowiązek, konieczność |
| Be able to | Móc, być w stanie coś zrobić | Zdolność, możliwość |
| Used to | Sformułowania tego używamy, gdy mówimy o zwyczajach z przeszłości. | Opis czynności lub stanów w przeszłości |
| Ought to | Powinienem / powinnam, itd. | Powinność, rada, krytyka, moralny obowiązek |
Zastosowanie czasowników modalnych
Czasowniki modalne mają szerokie zastosowanie w języku angielskim i są często wykorzystywane w naturalnych, codziennych wypowiedziach.
Prośby (modals of request)
Czasowników modalnych can, could, will, would, may i might możemy użyć do wyrażenia prośby. To, który czasownik wybierzemy, zależy od stopnia formalności i kontekstu danej treści.
Can you help me? – Czy możesz mi pomóc? (sytuacja nieformalna)
Could I see the manager please? – Czy mógłbym zobaczyć się z kierownikiem? (uprzejma prośba)
Will you join us for dinner tonight? – Czy dołączysz do nas podczas obiadu dziś wieczorem? (mniej formalna sytuacja)
Would you mind closing the window? – Czy mógłby Pan / mogłaby Pani zamknąć okno? (uprzejma prośba)
May I come in? – Czy mogę wejść? (sytuacja bardziej oficjalna, formalna)
Might it be possible to reschedule our appointment? – Czy istnieje możliwość przełożenia naszego spotkania? (uprzejme zapytanie o opcje lub przyszłe wydarzenia)
Could you open the window please? – Czy mógłbyś otworzyć okno? (uprzejma prośba)
Can you come to the meeting tomorrow? – Czy możesz przyjść na spotkanie jutro? (sytuacja nieformalna)
Umiejętności i zdolności (modals of ability)
Modal verbs, takie jak can, could i be able to pozwalają nam na wyrażenie umiejętności i zdolności. Sugerują poziom określonych zdolności lub potencjał do zrobienia czegoś.
I can swim. – Potrafię pływać.
She could read when she was five. – Potrafiła czytać, gdy miała pięć lat.
He is able to run a marathon. – On jest w stanie przebiec maraton.
Rady (modals of advice)
W sytuacji, gdy chcemy komuś udzielić porady, używamy wybranego czasownika modalnego:
→ Should – mniej formalny, wyraża opinię osoby mówiącej. W amerykańskim angielskim używany najczęściej.
→ Ought to – bardziej formalny niż should. Używamy go, gdy opisywana sytuacja jest wynikiem przyjętych zasad, obyczaju lub praw.
→ Had better – używany w przypadku silniejszych sugestii.
You should see a doctor. – Powinnaś udać się do lekarza.
People ought to care for the environment. – Ludzie powinni dbać o środowisko.
You had better leave now if you want to catch the last bus. – Lepiej wyjdź teraz, jeśli chcesz zdążyć na ostatni autobus.
Powinności (modals of obligation)
Czasowniki must, should i have to wyrażają w języku angielskim obowiązek:
→ Must najczęściej używamy, gdy mówimy o silnym obowiązku, konieczności lub nakazie oraz do wyrażenia wewnętrznej motywacji lub autorytatywnego nakazu. Korzystamy z niego głównie, gdy odnosimy się do teraźniejszości lub przyszłości.
→ Should jest zazwyczaj wykorzystywane do wyrażenia moralnego obowiązku. Używamy go w czasie teraźniejszym, gdy mówimy o powinności.
→ Natomiast have to sugeruje obowiązek wyrażony przez zewnętrzne okoliczności lub autorytet. Jest najbardziej wszechstronne pod względem czasowym – może być użyte, gdy mówimy o teraźniejszości, przeszłości lub przyszłości.
You must finish the report today. – Musisz dzisiaj skończyć raport.
Everybody should recycle to protect the environment. – Każdy powinien poddawać odpady recyklingowi, aby chronić środowisko.
You have to wear a seatbelt while driving. – Podczas jazdy samochodem należy mieć zapięte pasy bezpieczeństwa.
You should not drink and drive. – Nie powinieneś pić alkoholu i prowadzić.
You ought to have done more to be able to vote. – Powinieneś był zrobić więcej, aby móc głosować.
Spekulacje (modals of speculation)
Modals of speculation (nazywane również modals of probability lub deduction) pozwalają nam wyrazić przypuszczenie, pewność i logiczne założenie.
Najczęściej używane czasowniki, których używamy podczas mówienia o naszych przypuszczeniach, to must, can’t, could, may, might i couldn’t. Każdy z nich wskazuje inny stopień pewności:
→ Must – Jesteśmy pewni, że to, co mówimy, jest możliwe.
→ May / might / could – Wyraża średni stopień pewności (might – wyraża mniejsze prawdopodobieństwo niż czasownik may).
→ Can’t i couldn’t – Uważamy, że coś jest niemożliwe.
You must be tired after running the marathon. – Musisz być zmęczona po przebiegnięciu maratonu.
It may rain later today. – Może dziś później padać deszcz.
She might be on her break. – Może ma przerwę.
He could be the one who sent the threats. – To on mógł wysłać groźby.
This can’t be true! – To nie może być prawda!
Tomek couldn’t do that to his brother! – Tomek nie mógł tego zrobić swojemu bratu!
Przyzwyczajenia (modals for habits)
Mówiąc o zwyczajach korzystamy z czasowników:
→ Will – stosowany w kontekście czasu teraźniejszego lub typowych zachowań.
→ Would – odnosi się do nawyków i powtarzających się działań w przyszłości, ale nie stanów.
→ Used to – używamy mówiąc o przeszłych nawykach, czynnościach i stanach, które już się nie powtarzają.
I will often go swimming in the morning. – Często pływam rano.
Every summer, we would go to the seaside. – Każdego lata jeździliśmy nad morze.
He used to smoke. – Kiedyś palił.
Pozwolenie i prośby (modals of permission and request)
Modal verbs, które wyrażają pozwolenia i prośby, to:
→ Can – występuje w najmniej formalnym pytaniu o pozwolenie. Opisuje fizyczną możliwość zrobienia czegoś lub umiejętność w czasie teraźniejszym.
→ Could – odnosi się do ogólnej umiejętności robienia czegoś w czasie przeszłym.
→ May – stosowane przy najbardziej uprzejmych pytaniach o pozwolenie.
→ Might – używane przy najmniejszym prawdopodobieństwie lub w bardzo formalnych kontekstach.
Can I leave early? – Czy mogę wyjść wcześniej?
Could I use your computer this afternoon? – Czy mógłbym skorzystać z Twojego komputera dziś po południu?
You may go now. – Możesz już iść.
Might I speak to your supervisor? – Czy mogę rozmawiać z Twoim przełożonym? (bardzo formalna forma)
We can swim together at the pool tomorrow. – Możemy jutro popływać razem w basenie.
Musimy też pamiętać, że gdy mówimy o jednorazowej sytuacji w przeszłości i zarazem podkreślamy, że dana czynność była możliwa do wykonania w określonym czasie, zamiast could używamy was / were able to.
Nasi Lektorzy z łatwością wyjaśnią Ci wszystkie zawiłości gramatyczne
Gunel
Grzegorz
Stefan
Zakazy (modals of prohibition)
Zakazy w języku angielskim wyrażane są za pomocą czasowników:
→ Mustn’t – wyraża formalny zakaz, np. w przepisach prawnych.
→ Can’t – wyraża brak pozwolenia w sytuacjach nieformalnych.
→ May not – wyraża brak pozwolenia w sytuacjach formalnych.
→ Couldn’t – wyraża brak pozwolenia i zakaz w czasie przeszłym.
You mustn’t touch the paintings in the museum. – Nie wolno dotykać obrazów w muzeum.
Sorry, you can’t use this lift. – Przepraszam, nie możesz skorzystać z tej windy.
You may not park here. – Parkowanie tutaj jest zabronione.
He couldn’t enter the platform. – Nie mógł wejść na peron.
Hipotetyczne sytuacje (modals for hypothetical situations)
Gdy mówimy o sytuacjach hipotetycznych w przeszłości, używamy czasowników:
→ Could have – mieliśmy możliwość lub umiejętność, żeby coś zrobić w przeszłości, ale tego nie zrobiliśmy.
→ Should have – gdy mówimy o czymś, co byłoby dobrym pomysłem w danej sytuacji, ale tego nie zrobiliśmy. Wyraża żale z przeszłości.
→ Would have – używamy w trzecim okresie warunkowym – „co by było, gdyby”.
They could have won the match, but they didn’t train hard enough. – Mogli wygrać mecz, ale nie trenowali wystarczająco ciężko.
I should have studied harder! (I didn’t study, so I failed the exam) – Powinienem był uczyć się więcej! (Nie uczyłem się, więc nie zdałem egzaminu).
If I had had enough money, I would have bought a house. – Gdybym miał wystarczająco dużo pieniędzy, kupiłbym dom.
Tworzenie zdań z czasownikami modalnymi
Zdania twierdzące z Modal verbs tworzymy poprzez umieszczenie czasownika modalnego przed czasownikiem głównym (w formie bezokolicznika bez „to” – infinitive without „to”):
Podmiot + czasownik modalny + czasownik główny + reszta zdania
Ania can speak English. – Ania potrafi mówić po angielsku.
Należy pamiętać, że nie odmieniamy czasowników modalnych przez osoby ani czasy (wyjątkami są semi-modals have to i need to, które w czasach Present Simple i Past Simple odmieniamy według zasad w nich obowiązujących).
Przykłady zdań
We thought he might sell his car. – Myśleliśmy, że może sprzeda swój samochód.
You will be able to open the window soon. – Niedługo będziesz mógł otworzyć okno.
They could take a bus home. – Mogą wrócić do domu autobusem.
He may be wrong. – Może się mylić.
I might be able to attend the conference. – Być może uda mi się wziąć udział w konferencji.
You should study harder. – Powinieneś uczyć się pilniej.
You should come to the party. – Powinieneś przyjść na imprezę.
It may rain tomorrow. – Jutro może padać deszcz.
Tworzenie pytań z czasownikami modalnymi
Pytania z czasownikami modalnymi tworzymy poprzez inwersję:
Czasownik modalny + podmiot + czasownik główny + reszta zdania
Can Ania speak English? – Czy Ania potrafi mówić po angielsku?
W pytaniach z czasownikami modalnymi nie potrzebujemy czasowników posiłkowych (auxiliary verbs) do, have i be.
Przykłady pytań
Could you help me? – Czy mogłabyś mi pomóc?
Can I go to the cinema? – Czy mogę iść do kina?
Should he cook dinner tomorrow? – Czy ma jutro ugotować obiad?
Will it be a problem? – Czy to będzie problem?
May I use your phone? – Czy mogę skorzystać z twojego telefonu?
Can I offer you a cup of tea? – Czy mogę zaproponować Ci filiżankę herbaty?
Should she take some time off? – Czy powinna wziąć sobie trochę wolnego?
Can you swim? – Czy umiesz pływać?
[BEZPŁATNY E-BOOK]
SZYBKA RANDKA Z ANGIELSKIM
10 praktycznych rzeczy, które powiedziałby Ci na pierwszej randce j. angielski… gdyby mógł mówić.
Wypełnij formularz, a podarujemy Ci ebooka z praktycznymi wskazówkami dotyczącymi nauki angielskiego.
Dodatkowo w kolejnych mailach przekażemy Ci mnóstwo wartościowej wiedzy, narzędzi oraz innych przydatnych materiałów, które możesz wykorzystać samodzielnie.
Tworzenie przeczeń z czasownikami modalnymi
W zdaniach przeczących z czasownikami modalnymi dodajemy not po czasowniku modalnym:
Podmiot + czasownik modalny + not + czasownik główny + reszta zdania
Ania can not (can’t) speak English – Ania nie potrafi mówić po angielsku.
Nie wszystkie czasowniki modalne posiadają skrócone formy:
Can – Can’t
Could – Couldn’t
May – May not
Might – Mightn’t
Shall – Shan’t (rzadko używane – native speakerzy zazwyczaj używają shall not)
Should – Shouldn’t
Ought to – Oughtn’t to
Will – Won’t
Would – Wouldn’t
Must – Mustn’t (w tym przypadku czasownik ten oznacza „nie wolno” a nie „nie musieć”).
Przykłady przeczeń
You mustn’t stand in front of the yellow line. – Nie wolno stawać przed żółtą linią.
You can’t be thinking about quitting your job! – Nie możesz myśleć o rzuceniu pracy!
We won’t be able to help you. – Nie będziemy w stanie Ci pomóc.
You shouldn’t eat dessert. – Nie powinnaś jeść deseru.
You don’t need to wait for us. – Nie musisz na nas czekać.
You should not forget to submit your report on time. – Nie powinieneś zapomnieć złożyć raportu na czas.
Czasowniki modalne w czasie przeszłym
Czasowniki modalne w czasie przeszłym mogą być wyrażane za pomocą różnych konstrukcji. Czas przeszły zazwyczaj tworzymy poprzez dodanie do czasownika modalnego have oraz 3. formy czasownika (Past participle):
Podmiot + czasownik modalny + have + czasownik w III formie + reszta zdania
Więcej informacji na temat czasowników nieregularnych możesz znaleźć w naszym artykule: Czasowniki nieregularne w języku angielskim >>>
Could + have
He could get a taxi. – Mógłby wziąć taksówkę.
He could have gotten a taxi. – Mógł wziąć taksówkę (ale tego nie zrobił).
Should + have
I should go to bed early. – Powinnam iść spać wcześniej.
I should have gone to bed early. – Powinnam była pójść spać wcześnie.
Would + have
I would go to the party. – Poszedłbym na imprezę. (hipotetyczna sytuacja, możliwość lub warunkowa decyzja w teraźniejszości lub przyszłości)
I would have gone to the party. – Poszedłbym na imprezę. (hipotetyczna sytuacja w przeszłości, która mogła się wydarzyć, ale ostatecznie się nie wydarzyła).
Ought to + have
We ought to refuse his request. – Powinniśmy odrzucić jego prośbę.
We ought to have refused his request. – Powinniśmy byli odrzucić jego prośbę.
Might + have
It might rain. – Może padać deszcz.
It might have rained. – Mógł padać deszcz.
Wyjątki
W przypadku niektórych czasowników modalnych funkcjonują dwa sposoby tworzenia czasu przeszłego – poprzez konstrukcję z have i past participle oraz poprzez użycie ich formy przeszłej:
Can + have
He can’t miss that detail. – Nie może przeoczyć tego szczegółu.
He can’t have missed that detail. – On nie mógł przeoczyć tego szczegółu.
Can → could
I can play piano. – Potrafię grać na pianinie.
I could play piano when I was younger. – Umiałem grać na pianinie, kiedy byłem młodszy.
Will + have
She will get back home by 8pm. – Ona wróci do domu do 20:00.
She will have came back home by 8pm. – Wróciła do domu przed 20:00.
Will → would
He will call me later. – Zadzwoni do mnie później.
He said he would call me later. – Powiedział, że zadzwoni do mnie później.
May + have
It may snow. – Może padać śnieg.
It may have snowed. – Może padał śnieg.
May → might
He may be tired. – On może być zmęczony.
He might have been tired. – On mógł być zmęczony.
Must + have
That must be scary! – To musi być straszne!
That must have been scary! – To musiało być straszne!
Must → had to
We must finish this project. – Musimy skończyć ten projekt.
We had to finish this project. – Musieliśmy skończyć ten projekt.
Podsumowanie
Czasowniki modalne są ważnym narzędziem językowym – pozwalają na wyrażenie szerokiego zakresu znaczeń i funkcji w komunikacji. Są bardzo wszechstronne, przez co dostarczają dodatkowych informacji na temat głównego czasownika w zdaniu. Dzięki temu czasowniki modalne ułatwiają porozumiewanie się w języku angielskim. 😊
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Co to znaczy modalny?
Słowo „modalny” odnosi się do stosunku osoby mówiącej do treści jej wypowiedzi, wyrażanego za pomocą środków językowych, takich jak czasowniki modalne.
W języku angielskim czasowniki modalne to specjalna grupa czasowników używanych do wyrażania różnych niuansów znaczeniowych (np. możliwości, konieczności, zdolności, zakazu czy pozwolenia).
Jak zrozumieć czasowniki modalne?
Czasowniki modalne najlepiej przyswoić po kolei – krok po kroku – używając poniższych wskazówek:
Zapoznaj się z ich znaczeniem i funkcją.
Poznaj ich formy.
Ćwicz w kontekście.
Używaj dostępnych zasobów edukacyjnych – takich, jak ten artykuł. 😉
Czasowniki modalne – ile ich jest w języku angielskim?
W języku angielskim wyróżniamy dziewięć podstawowych czasowników modalnych (Modal verbs): can, could, may, might, must, shall, should, will i would.
Oprócz nich istnieją również tzw. czasowniki pół-modalne, które zachowują się podobnie jak czasowniki modalne – najważniejsze z nich to ought to, have to, need to i be able to.
Potrzebujesz szybkich efektów?
Możemy pomóc -indywidualne lekcje z doświadczonymi Lektorkami i Lektorami to gwarancja szybkich efektów. Angielski od pierwszej minuty i tematyka dostosowana do Twoich zainteresowań pozwolą Ci skutecznie przełamać barierę mówienia.
Odbierz bezpłatną lekcję próbną, podczas której przekonasz się o tym, jak wyglądają lekcje u Talkersów.
