Zdania względne w języku angielskim (relative clauses) służą do dostarczania dodatkowych informacji na temat osób, zwierząt lub rzeczy, bez konieczności rozpoczynania nowego zdania. Dzięki nim nasze wypowiedzi stają się bardziej płynne i zwięzłe oraz precyzyjne. Ich poprawne użycie ma kluczowe znaczenie dla możliwości poprawnego zrozumienia zdania, ponieważ pozwalają dokładnie określić, o kim lub o czym mówimy.
Opanowanie relative clauses to jeden z ważniejszych kroków w budowaniu bardziej zaawansowanych struktur językowych. Nasz artykuł ułatwi Ci szybsze zrozumienie zasad, które nimi rządzą. 😉
Czym są zdania względne (relative clauses)?
Relative clauses, czyli zdania podrzędnie złożone, pozwalają nam sprawnie przekazywać istotne informacje, które są niezbędne do zrozumienia, do czego lub do kogo się odnosimy. W języku angielskim wyróżniamy zdania względne określające (defining relative clauses) i zdania względne nieokreślające (non-defining relative clauses). Zazwyczaj występują bezpośrednio po rzeczowniku, który opisują.
💡 Aby wprowadzić zdanie względne określające (defining relative clause) najczęściej używamy zaimka względnego, czyli relative pronoun (np. who, that, which, whose i whom):
They’re the people who want to buy our car. – To ludzie, którzy chcą kupić nasz samochód.
The woman, who is a photographer from New Yorker magazine, took these beautiful pictures. –Kobieta, która jest fotografką z magazynu New Yorker, zrobiła te piękne zdjęcia.
💡 W zdaniach względnych określających często stosujemy zaimek względny that, który może zastępować who, whom lub which (jest to bardzo powszechne w mowie potocznej):
They’re the people that want to buy our car. – To ludzie, którzy chcą kupić nasz samochód.
This is the group that wants to see the Eiffel Tower. – To ta grupa, która chce zobaczyć wieżę Eiffela.
💡 W języku potocznym często używamy where, when lub why do wprowadzenia zdań względnych określających zamiast at which, on which lub for which.
This is the café where we first met. – To jest kawiarnia, w której spotkaliśmy się po raz pierwszy.
Zamiast: This is the café at which we first met.
👉 Where: informacja o miejscu
I know an Italian restaurant where the food is very tasty. – Znam włoską restaurację, w której jedzenie jest bardzo smaczne.
This is the house where I grew up. – To jest dom, w którym dorastałem.
👉 When: określenie czasu
There isn’t a day when I don’t regret my decision. – Nie ma dnia, kiedy nie żałuję swojej decyzji.
I remember the day when we first met. – Pamiętam dzień, kiedy się po raz pierwszy spotkaliśmy.
👉 Why: wyjaśnienie przyczyny
Do you know the reason why the train is cancelled? – Czy znasz powód, dla którego pociąg jest odwołany?
I don’t understand the reason why the student left so suddenly. It is very strange. – Nie rozumiem powodu, dla którego student nagle wyszedł. To bardzo dziwne.
Przeczytaj też: Zaimki osobowe w języku angielskim – wszystko, co musisz wiedzieć! >>>
Zaimki względne, czyli relative pronouns i ich rola
Zaimki względne (relative pronouns), wprowadzają relative clauses. Najczęściej używane zaimki względne to who, whom, whose, which oraz that. Wybór, który z nich zastosujemy, zależy od tego, do czego się odnosimy oraz od rodzaju zdania względnego, z którym mamy do czynienia.
| ZAIMEK | DO CZEGO SIĘ ODNOSIMY? | RODZAJ ZDANIA WZGLĘDNEGO |
|---|---|---|
| who | ludzie i czasami zwierzęta domowe | defining & non-defining relative clauses |
| which | zwierzęta i rzeczy | defining & non-defining relative clauses |
| that | ludzie, zwierzęta i rzeczy, język nieformalny | defining relative clauses |
| whose | znaczenie dzierżawcze, zazwyczaj ludzie i zwierzęta, czasami rzeczy w sytuacjach formalnych | defining & non-defining relative clauses |
| whom | ludzie w stylach formalnych lub w piśmie, często z przyimkiem, rzadko w rozmowie, używane zamiast who, jeśli who jest dopełnieniem | defining & non-defining relative clauses |
| no relative pronoun | gdy zaimek względny definiuje dopełnienie zdania | defining relative clauses |
👉 Who
💡 Who używamy w zdaniach względnych, gdy chcemy odnieść się się do ludzi oraz, czasami, do zwierząt domowych. Słowa tego używamy, by wprowadzić zdania względne określające i nieokreślające:
I think there’d be a lot of residents who’d love to have a swimming pool in the complex. – Myślę, że wielu mieszkańców chętnie widziałoby basen na terenie kompleksu. (defining relative clause)
The woman at work, who’s one of my friends, well, she’s never been on a plane. – Kobieta z pracy, która jest jedną z moich znajomych, cóż, nigdy nie leciała samolotem. (non-defining relative clause)
The man I met yesterday really loved living in New York. – Mężczyzna, którego wczoraj spotkałam, naprawdę kochał mieszkać w Nowym Jorku.
💡 Podmioty i obiekty
➡️ Who może pełnić rolę podmiotu lub dopełnienia zdania względnego:
The man who I met yesterday was Tomek. – Mężczyzna, którego wczoraj spotkałem, to Tomek. (who odnosi się do mężczyzny i jest dopełnieniem czasownika met w zdaniu względnym).
💡 Who + przyimki
➡️ Możemy użyć who jako dopełnienia przyimka:
It was Ania who Paweł gave the tickets to. It wasn’t me. – To Ani dał Paweł bilety. Nie mnie. (who odnosi się do Ani i jest dopełnieniem przyimka to).
➡️ Przyimek umieszczamy na końcu zdania względnego, a nie bezpośrednio przed who:
Of all my friends, he’s the one who I know I can rely on. – Ze wszystkich moich przyjaciół, wiem, że mogę polegać właśnie na nim.
💡 Who w odniesieniu do zbiorowych grup ludzi
➡️ Who często używamy w odniesieniu do zbiorowych rzeczowników ludzkich (np. rząd, komitet, panel, policja, zespół):
Robert phoned the fire brigade, who then alerted the police. – Robert zadzwonił po straż pożarną, która wtedy powiadomiła policję.
[BEZPŁATNY E-BOOK]
SZYBKA RANDKA Z ANGIELSKIM
10 praktycznych rzeczy, które powiedziałby Ci na pierwszej randce j. angielski… gdyby mógł mówić.
Wypełnij formularz, a podarujemy Ci ebooka z praktycznymi wskazówkami dotyczącymi nauki angielskiego.
Dodatkowo w kolejnych mailach przekażemy Ci mnóstwo wartościowej wiedzy, narzędzi oraz innych przydatnych materiałów, które możesz wykorzystać samodzielnie.
👉 Whom
💡 Whom używamy w stylach formalnych lub w piśmie, by odnieść się do człowieka, gdy dana osoba pełni rolę dopełnienia czasownika (bardziej powszechne w piśmie niż w mowie):
The woman was a famous singer whom we had known since her first appearance on the radio. – Ta kobieta była znaną piosenkarką, którą znaliśmy od czasu jej pierwszego występu w radiu.
💡 Whom najczęściej używamy w połączeniu z przyimkiem, gdy pełni funkcję dopełnienia:
Drama classes at schools are particularly good for students for whom English is a second language. – Zajęcia teatralne w szkołach są szczególnie przydatne dla uczniów, dla których angielski jest drugim językiem.
💡 Przyimek stawiamy przed whom.
👉 Whose
💡 Whose używamy zazwyczaj jako zaimka względnego, aby wskazać posiadanie przez ludzi i zwierzęta. W bardziej formalnym stylu może również odnosić się do rzeczy.
💡 Whose stawiamy przed rzeczownikami zamiast wyrażenia dzierżawczego (my, your, his, her, its, our, their) w zdaniach definiujących i niedefiniujących:
She’s dating a boy whose family doesn’t seem to like her. – Umawia się z chłopakiem, którego rodzina najwyraźniej jej nie lubi.
💡 Możemy użyć whose z rzeczownikiem jako dopełnienia przyimka:
Ania, whose sister used to be my roommate, has gone to Boston to study for a medical degree. – Ania, której siostra była moją współlokatorką, wyjechała do Bostonu, żeby studiować medycynę.
💡 Przyimek możemy umieścić bezpośrednio przed zaimkiem względnym (w bardziej formalnym stylu pisania) lub na końcu zdania względnego (bardziej nieformalnym).
👉 Which
💡 Which w zdaniach względnych używamy, żeby odnieść się do zwierząt lub rzeczy. Wprowadza zdania względne określające i nieokreślające:
You need to tick the box which says „The woman”. – Musisz zaznaczyć pole, w którym napisane jest “Kobieta”. (defining relative clause)
The man won’t have much time to pack before the flight, which is this afternoon. – Mężczyzna nie będzie miał dużo czasu na spakowanie się przed lotem, który jest dziś po południu. (non-defining relative clause)
💡 Which może pełnić funkcję podmiotu zdania względnego lub dopełnienia:
The car which broke down yesterday is still in the garage. – Samochód, który wczoraj się zepsuł, nadal jest w garażu.
W powyższym zdaniu which odnosi się do samochodu, który sam „wykonał czynność” – broke down (zepsuł się). Which jest więc podmiotem zdania względnego, ponieważ wykonuje czynność.
It was the same picture which I saw in Tomek’s wallet. – To było to samo zdjęcie, które widziałem w portfelu Tomka.
Z kolei w tym zdaniu which pełni funkcję dopełnienia zdania względnego, ponieważ zdjęcie nie „robi” nic samo, lecz jest obiektem działania kogoś innego.
💡 Which można również użyć jako dopełnienia przyimka:
At the beginning of next week there is a meeting with the teacher at which you can meet other new students. – Na początku przyszłego tygodnia odbędzie się spotkanie z nauczycielem, na którym będziesz mógł poznać innych nowych studentów.
➡️ Przyimek można umieścić bezpośrednio przed zaimkiem względnym (wersja bardziej formalna) lub na końcu zdania względnego (wersja nieformalna).
💡 Zdania względne odnoszące się do całego zdania zawsze wprowadzamy za pomocą which:
There’s going to be a new bus service from January, which is very good. There weren’t enough buses available before. – Od stycznia będzie nowa linia autobusowa, co jest bardzo dobre. Wcześniej nie było wystarczającej liczby autobusów.
The man loved the cake, which was surprising because he usually didn’t like sweets.
– Mężczyźnie bardzo smakowało to ciasto, co było zaskakujące, ponieważ zazwyczaj nie lubił słodyczy.
👉 That
💡 That używamy zamiast who, whom lub which w zdaniach względnych, aby odnieść się do ludzi, zwierząt lub rzeczy (jest bardziej nieformalne). That stosujemy jedynie do wprowadzania zdań określających:
The man blamed himself for everything that had happened. – Mężczyzna obwiniał siebie za wszystko, co się wydarzyło.
💡 That może pełnić rolę podmiotu lub dopełnienia zdania względnego:
Don’t take toys that don’t belong to you. – Nie bierz zabawek, które do Ciebie nie należą.
She married the man that came with her to our party. – Wyszła za mąż za mężczyznę, który przyszedł z nią na naszą imprezę.
💡 Często używamy that po stopniach najwyższych:
That was the best cake that I’ve ever had! – To było najlepsze ciasto, jakie kiedykolwiek jadłam!
💡 That może odnosić się do dopełnienia przyimka:
I’ve got some towels that you can use to dry the floor. – Mam kilka ręczników, których możesz użyć do wytarcia podłogi.
💡 W przeciwieństwie do which, whom oraz whose, nie możemy używać that z przyimkiem znajdującym się bezpośrednio przed nim.
Zdania względne określające i nieokreślające
👉 Defining relative clauses, czyli zdania względne określające
Zdań względnych określających używamy po to, by precyzyjnie określić ludzi, zwierzęta lub przedmioty. Zwykle pojawiają się bezpośrednio po rzeczowniku, który opisują. Nie stosujemy w nich przecinków.
This is the boy who joined our team yesterday. – To ten chłopak, który wczoraj dołączył do naszej drużyny.
The man who lives next door is very nice.– Mężczyzna, który mieszka obok, jest bardzo miły.
👉 Non-defining relative clauses, czyli zdania względne nieokreślające
Zdania względne nieokreślające, czyli non-defining relative clauses, wprowadzają do wypowiedzi dodatkową informację, która nie ma wpływu na zrozumienie, o czym lub o kim mówimy (dlatego można ją usunąć). W tego typu zdaniach nie stosujemy zaimka that.
Tomek, who is my brother, can give you a lift after the party. – Tomek, który jest moim bratem, może cię odwieźć po imprezie.
The sun, which is very bright today, makes it hard to see. – Słońce, które jest dziś bardzo jasne, utrudnia widzenie.
Znajdź swojego wymarzonego Lektora angielskiego i ucz się, rozmawiając na interesujące Cię tematy!
Joanna
Kevin
Flora
How to use relative clauses? – praktyczne ćwiczenia
Uzupełnij poniższe przykłady, tworząc zdanie względne (relative clause):
1. This is Marta ………. I work with.
2. I got the job ………. I applied for.
3. My friend, ………. lives in New York, calls me once a week.
4. Where’s the book ………. I bought yesterday?
5. This is the woman ………. credit card was stolen.
Poprawne odpowiedzi
1. This is Marta whom I work with.
2. I got the job that I applied for.
3. My friend, who lives in New York, calls me once a week.
4. Where’s the book which I bought yesterday?
5. This is the woman whose credit card was stolen.
Podsumowanie
Relative clauses – zdania względne – są dowodem na to, jak istotne jest dokładne poznanie i precyzyjne stosowanie zasad gramatyki, by skutecznie porozumiewać się w języku angielskim. Zdania tego typu pozwalają na tworzenie bardziej szczegółowych i płynnych wypowiedzi, jednocześnie ułatwiając wyrażanie myśli.
Choć na początku mogą wydawać się wyzwaniem, ich budowa jest intuicyjna i z czasem ich stosowanie staje się naturalne. Mamy nadzieję, że nasz artykuł rozwiał wszelkie Twoje wątpliwości w tym temacie i pomoże Ci lepiej posługiwać się zdaniami względnymi w codziennej komunikacji! 😊
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Kiedy whose, kiedy whom?
Whose możemy użyć, gdy mówimy o posiadaniu lub przynależności. Z kolei whom używane jest jako dopełnienie czasownika lub przyimka (można je porównać do polskiego „kogo” lub „komu”).
Ile jest zaimków względnych?
W języku angielskim wyróżniamy pięć zaimków względnych (relative pronouns). Są to who, whom, whose, which oraz that.
Potrzebujesz szybkich efektów?
Możemy pomóc – indywidualne lekcje z doświadczonymi Lektorami to gwarancja szybkich efektów. Angielski od pierwszej minuty i tematyka dostosowana do Twoich zainteresowań pozwolą Ci skutecznie przełamać barierę mówienia.
Odbierz bezpłatną lekcję próbną, podczas której przekonasz się, jak wyglądają lekcje u Talkersów.
