Angielskie spójniki, czyli linking words lub conjunctions, to dosłownie „wyrazy łączące”. Ich zadaniem jest bowiem łączenie dwóch zdań lub wyrażeń w jedną spójną wypowiedź. Większość z nich nie sprawia dużych trudności podczas nauki, jednak niektóre mogą wprowadzać niemałe zamieszanie. 😉
W tym artykule odpowiemy na jedno z najczęściej zadawanych pytań o angielskie spójniki – kiedy użyć whether, a kiedy if. Choć znaczenia obu wydają się podobne, w rzeczywistości słowa te pełnią nieco inne funkcje i nie zawsze można stosować je zamiennie.
Spójniki w języku angielskim
W języku angielskim wyróżniamy dwa główne typy spójników: spójniki współrzędne (coordinating conjunctions – np. and, but) oraz spójniki podrzędne (subordinating conjunctions – np. because, if, when).
💡 Spójniki współrzędne łączą elementy tego samego typu gramatycznego (np. słowa, frazy, zdania):
I can play football and rugby. – Umiem grać w piłkę nożną i rugby.
💡 Spójniki podrzędne łączą zdanie podrzędne ze zdaniem nadrzędnym:
She went shopping because she didn’t have a dress for the party. – Poszła na zakupy, bo nie miała sukienki na imprezę.
Spójnik warunkowy if
💡 Spójnik if jest tzw. spójnikiem warunkowym – jego główną funkcją jest wprowadzanie zdań warunkowych (conditionals):
I will lend you my jacket if you promise to dry-clean it afterwards. – Pożyczę ci moją kurtkę, jeśli obiecasz, że później wyczyścisz ją chemicznie / w pralni chemicznej.
💡 If często używamy, by wprowadzić możliwe lub niemożliwe sytuacje / warunki oraz ich skutki. Mogą mieć charakter rzeczywisty, wyobrażony lub niepewny:
I usually have breakfast at home if I have enough time before work. – Zazwyczaj jem śniadanie w domu, jeśli mam wystarczająco dużo czasu przed pracą.
They’d have got the renovation done quicker if they’d had more people working on it. – Remont przebiegłby szybciej, gdyby zatrudniono przy nim więcej osób.
Will you bring me some water if you go to the kitchen? – Czy przyniesiesz mi wodę, jeśli pójdziesz do kuchni?
💡 Inne zasady zastosowania if:
➡️ Czasami po if używamy tylko przymiotnika lub przysłówka (bez it is), żeby utworzyć stałe, krótkie wyrażenia:
Bring your ID for the interview if possible. – Jeśli to możliwe, zabierz ze sobą na rozmowę dowód osobisty.
If necessary I will bring additional documents to the office on Monday. – Jeśli zajdzie taka potrzeba, w poniedziałek przyniosę do biura dodatkowe dokumenty.
➡️ Po if możemy użyć so lub not, gdy oczywiste jest, do czego się odnosimy (wiadomo, o co chodzi). Dzięki temu nie musimy powtarzać całego zdania, a wypowiedź staje się krótsza:
I’ll see you at the party, if not before. – Zobaczymy się na imprezie, jeśli nie wcześniej.
She thinks the project may be delayed. If so, we’ll need to adjust the deadline. – Ona uważa, że projekt może być opóźniony. Jeśli tak, będziemy musieli dostosować ostateczny termin.
➡️ Gdy mówimy o zaskakujących lub ekstremalnych sytuacjach, możemy użyć wyrażenia even if:
We’ll go hiking even if it rains tomorrow. – Pójdziemy na pieszą wycieczkę, nawet jeśli jutro będzie padać.
➡️ Spójnik if ma ważne zastosowanie w mowie zależnej (reported speech). Używa się go, by wprowadzić pytanie, na które można odpowiedzieć „tak” lub „nie”, albo pytanie z dwiema możliwościami, zawierające spójnik or (lub / albo):
Do you like coffee? – Czy lubisz kawę? (mowa niezależna)
I asked if he likes coffee. – Zapytałam, czy lubi kawę. (mowa zależna – reported speech)
Will you stay here or go home? – Zostaniesz tutaj czy pójdziesz do domu? (mowa niezależna)
She asked if I would stay here or go home. – Zapytała, czy zostanę tutaj, czy pójdę do domu. (reported speech)
➡️ If jest także pomocne wtedy, gdy chcemy wyrazić grzeczną prośbę – zazwyczaj po czasownikach modalnych, czyli will, would, can oraz could:
If you would like to follow me. – Proszę za mną.
[BEZPŁATNY E-BOOK]
SZYBKA RANDKA Z ANGIELSKIM
10 praktycznych rzeczy, które powiedziałby Ci na pierwszej randce j. angielski… gdyby mógł mówić.
Wypełnij formularz, a podarujemy Ci ebooka z praktycznymi wskazówkami dotyczącymi nauki angielskiego.
Dodatkowo w kolejnych mailach przekażemy Ci mnóstwo wartościowej wiedzy, narzędzi oraz innych przydatnych materiałów, które możesz wykorzystać samodzielnie.
👉 Przykłady wykorzystania if
I was wondering if you want to wait for the bus. – Zastanawiałem się, czy chcesz zaczekać na autobus.
The teacher asked the children if they had finished their homework. – Nauczyciel zapytał dzieci, czy skończyły pracę domową.
I don’t know if I’ll pass the exam. – Nie wiem, czy zdam egzamin.
Do you know if the shop is open today? – Czy wiesz, czy sklep jest dziś otwarty?
I’m not sure if he should stay here. – Nie jestem pewny, czy on tu powinien zostać.
It’s as if they prefer to ignore the problem rather than tackle it head on. – Wygląda na to, że wolą ignorować problem niż zmierzyć się z nim bezpośrednio.
Przeczytaj też: Jak i kiedy używać czasowników posiłkowych do i does? >>>
Spójnik alternatywny whether
💡 Whether to spójnik alternatywny. Używamy go w pytaniach pośrednich typu „tak / nie” oraz w pytaniach z użyciem or (lub / albo):
She asked me whether I’m hungry. – Zapytała, czy jestem głodny. (pytanie brzmiało: Are you hungry? – Czy jesteś głodny?)
💡 Inne zastosowania spójnika whether:
➡️ Whether… or – konstrukcję tę stosujemy, gdy wprowadzamy w zdaniu klauzulę dającą dwie opcje lub alternatywy:
I can’t decide whether you should buy a blue or yellow dress. – Nie mogę zdecydować, czy powinnaś kupić niebieską, czy żółtą sukienkę.
➡️ Whether… or not – tej konstrukcji używamy, gdy podajemy przeciwstawne alternatywy:
She asked whether or not I will be going to Tomek’s birthday party on Saturday. – Zapytała, czy idę na imprezę urodzinową Tomka w sobotę, czy nie.
🟡 Możemy ją również stosować, gdy mówimy o sytuacji, która nie jest ważna lub nie ma znaczenia:
He says what he thinks, whether it’s polite or not. – Mówi, co myśli, niezależnie od tego, czy jest to uprzejme, czy nie.
🟡Wykorzystywana jest także w przypadku rozkazów lub poleceń:
You’re going to have to accept the offer, whether you like it or not. – Będziesz musiał zaakceptować tę ofertę, czy ci się to podoba, czy nie.
💡 Uwaga! W zdaniach z whether nigdy nie skracamy wypowiedzi – wprowadzamy po nich całe zdanie lub konstrukcję z bezokolicznikiem, np.:
I don’t know whether she is at home. – Nie wiem, czy ona jest w domu. (zdanie)
She is trying to decide whether to call him. – Ona próbuje zdecydować, czy do niego zadzwonić. (konstrukcja z bezokolicznikiem)
Znajdź swojego wymarzonego Lektora angielskiego i ucz się, rozmawiając na interesujące Cię tematy!
Iryna
Micheline
Maria S.
👉 Przykłady wykorzystania whether
I’m not sure whether you realise what you’ve done! – Nie jestem pewny, czy zdajesz sobie sprawę z tego, co zrobiłeś!
Whether you believe in yourself or not, taking the first step is the most important. – Niezależnie od tego, czy wierzysz w siebie, czy nie, zrobienie pierwszego kroku jest najważniejsze.
I don’t know whether they are going to come. – Nie jestem pewna, czy oni przyjadą.
I wonder whether I should leave. – Zastanawiam się, czy powinienem wyjść.
She was wondering whether or not to see the film you recommended. – Zastanawiała się, czy obejrzeć film, który poleciłeś.
I’m not certain whether it’s the right time. – Nie jestem pewny, czy to odpowiedni czas.
I don’t know whether he’ll come or not, so stay alert just in case. – Nie wiem, czy przyjdzie, czy nie, więc na wszelki wypadek zachowaj uwagę.
Kiedy używamy whether, a kiedy if – porównanie
Jak widzisz, istnieje wiele zastosowań dla spójników whether oraz if. Ze względu na to, że mają podobne znaczenia i – w niektórych sytuacjach – możemy ich używać zamiennie, czasem mogą sprawiać trudności osobom uczącym się języka angielskiego.
W poniższej tabeli porównujemy zastosowania obu spójników – z pewnością ułatwi Ci naukę ich podobieństw oraz różnic między nimi. 😊
| ZASTOSOWANIE | WHETHER | IF |
|---|---|---|
| Pytania pośrednie typu „tak / nie” oraz pytania z or w reported speech | ✅ | ✅ |
| Bardziej formalne konteksty | ✅ | |
| Więcej niż jedna alternatywa w pytaniach pośrednich | ✅ | |
| Wyrażanie innej możliwości / wyboru (z or not) | ✅ | ✅ |
| Mówienie o planach na przyszłość lub decyzjach (z użyciem bezokolicznika z to, np. to go) | ✅ | |
| Po przyimkach (prepositions) | ✅ | |
| Po czasownikach wyrażających wątpliwość (verbs of doubting) | ✅ | ✅ |
| Zdania warunkowe (conditionals) | ✅ | |
| Uprzejme prośby | ✅ |
Podsumowanie
Mamy nadzieję, że nasz artykuł pomógł Ci oswoić się ze spójnikami whether i if. Dobrze wiemy, że ich użycie może sprawiać trochę trudności, pomimo że różnią się większością swoich zastosowań. Pamiętaj jednak, że tak samo jak ze wszystkimi innymi strukturami w języku angielskim, im więcej będziesz wykorzystywać je w praktyce – czytając, słuchając i samodzielnie układając zdania – tym szybciej zaczniesz używać ich intuicyjnie i bez żadnych wątpliwości. Powodzenia! 😊
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Kiedy używamy whether?
Spójnika whether używamy w kilku sytuacjach:
- w pytaniach pośrednich typu „tak / nie” i w pytaniach z użyciem or (lub / albo),
- podając w zdaniu dwie opcje lub alternatywy / przeciwstawne alternatywy,
- w odniesieniu do sytuacji, która nie jest ważna lub nie ma znaczenia,
- w przypadku rozkazów lub poleceń.
Co oznacza whether?
Whether to spójnik w języku angielskim, który tłumaczymy jako „czy”. Jego użycie dokładnie omówiliśmy w powyższym artykule.
Potrzebujesz szybkich efektów?
Możemy pomóc – indywidualne lekcje z doświadczonymi Lektorami to gwarancja szybkich efektów. Angielski od pierwszej minuty i tematyka dostosowana do Twoich zainteresowań pozwolą Ci skutecznie przełamać barierę mówienia.
Odbierz bezpłatną lekcję próbną, podczas której przekonasz się, jak wyglądają lekcje u Talkersów.
