Present Perfect to czas, który nierzadko sprawia trudności osobom uczącym się języka angielskiego.
Jednym z problemów, jakie dostrzegają uczniowie, jest fakt, że czas ten należy do grupy czasów teraźniejszych (Present Perfect), a w języku polskim tłumaczymy go zwykle jako czas przeszły. Nie należy zatem próbować rozumieć go w kategorii struktur występujących w polskiej gramatyce. Zamiast tego, spróbuj pomyśleć o nim jako o ,,pomoście’’, który łączy przeszłość i teraźniejszość.
Jednak nie taki diabeł straszny, jak go malują – czas Present Perfect, odpowiednio wytłumaczony, przestaje być kłopotliwą konstrukcją, a staje się wchodzącym w nawyk językowym zabiegiem, który wzbogaca naszą wypowiedź i zbliża nas do poziomu native speakerów.
A teraz poznaj Present Perfect – raz a dobrze. To co, zaczynamy?
Kiedy używa się czasu Present Perfect?
Jednym z kluczowych kroków prowadzących do pełnego opanowania czasów gramatycznych, a w tym Present Perfect, jest zrozumienie kontekstów językowych, w których go używamy.
Mówiąc prościej – najpierw musimy dowiedzieć się, w jakich sytuacjach powinniśmy go użyć i kiedy możemy się go spodziewać komunikując się w języku angielskim.
Zastosowanie 1: Present Perfect używamy do opisania czynności, które rozpoczęły się w przeszłości, ale nadal trwają
Present Perfect wykorzystamy opisując czynności lub zdarzenia, które rozpoczęły się w przeszłości, ale nadal trwają. Dodatkowo możemy podkreślić, od kiedy trwa dana sytuacja.
Przykładowo: jeżeli chcemy powiedzieć, że mieszkamy w pewnym mieście od 5 lat, użyjemy właśnie czasu Present Perfect, ponieważ mimo, że czynność (mieszkanie) rozpoczęła się w przeszłości, to nadal trwa.
We have lived in Warsaw for five years. – Mieszkamy w Warszawie od pięciu lat.
It has been 5 years since we moved to Warsaw. – To już pięć lat, odkąd wprowadziliśmy się do Warszawy.
Innym przykładem będzie sytuacja małżeństwa: Jestem żonaty od roku 2002. Również w tym przypadku moment rozpoczęcia danej czynności (bycie żonatym) miał miejsce w przeszłości i trwa do chwili teraźniejszej.
I have been married since 2002. – Jestem żonaty od roku 2002.
W tym kontekście, jak widać na powyższych przykładach, zdania zostaną przetłumaczone na język polski zazwyczaj jako czas teraźniejszy.
Zastosowanie 2: kiedy przeszłość wpływa na teraźniejszość
Kolejnym zastosowaniem Present Perfect jest mówienie o czynnościach lub wydarzeniach z przeszłości, które (mimo, że mogą już być zakończone), mają bezpośredni wpływ na teraźniejszość.
Przykładem będzie sytuacja, w której zgubiliśmy klucze do mieszkania. Samo zgubienie rozpoczęło się i zakończyło w przeszłości, jednak w tym momencie stoimy przed drzwiami do domu i nie możemy ich otworzyć. Cała sekwencja zdarzeń – czyli zgubienie kluczy i niemożność otwarcia drzwi – trwa do momentu teraźniejszego i ma na niego wpływ.
I have lost my keys and now I can’t open the door. – Zgubiłem klucze i teraz nie mogę otworzyć drzwi.
Jako kolejny przykład wyobraźmy sobie sytuację: wracamy do domu po męczącym dniu pracy, jednak w zlewie czeka na nas sterta brudnych naczyń. Zanim odpoczniemy, musimy je umyć. Dopiero wtedy możliwy jest relaks.
I have washed the dishes, so now I can rest. – Pozmywałem naczynia, więc teraz mogę odpocząć.
Podsumowując: w tym przypadku użycia Present Perfect – nie jest ważne, kiedy zdarzenie miało miejsce, ale jakie skutki ma ono dla teraźniejszości.
Inne przykłady użycia Present Perfect w podobnych sytuacjach:
I have cut my hair short this week. – Ścięłam włosy na krótko w tym tygodniu.
Skutek: teraz są krótkie i wyglądam inaczej.
Sarah has broken her arm. – Sarah złamała rękę.
Skutek: jej ręka teraz jest złamana, Sarah nie może teraz pisać, rysować itp.
I haven’t written an important report. – Nie napisałem ważnego raportu.
Skutek: raportu nie ma, a ja mam problemy w pracy.
Zastosowanie 3: zdarzenia, które dopiero się zakończyły
Present Perfect używamy również w sytuacjach, w których mówimy o zdarzeniach, które dopiero co się zakończyły.
I have just finished work. – Właśnie skończyłam pracę.
You’ve just eaten! – Dopiero co zjadłeś!
She has just left work. – Właśnie wyszła z pracy.
I see you’re looking for your keys… Have you lost them? – Widzę, że szukasz kluczy… Zgubiłeś je?
I haven’t seen Simon this month… Is he alright? – Nie widziałam Simona w tym miesiącu… Wszystko u niego w porządku?
I have worked on my project this morning. – Dziś rano pracowałem nad projektem.
Zastosowanie 4: opisywanie doświadczeń
Innym popularnym zastosowaniem czasu Present Perfect jest opisywanie doświadczeń; kiedy mówimy o tym, że nigdy czegoś nie robiliśmy lub że robimy to już któryś raz.
W tym przypadku charakterystyczne będą określenia takie jak never, ever, it’s the first/second/third time i tym podobne.
He has been to Paris twice. – On był w Paryżu dwa razy.
Have you ever eaten dragon fruit? – Jadłeś kiedyś smoczy owoc?
I have never seen anything like that. – Nigdy czegoś takiego nie widziałem.
It’s the second time I’ve travelled by plane. – To drugi raz jak podróżuję samolotem.
She has been to London for the first time this week. – Odwiedziła Londyn po raz pierwszy w tym tygodniu.
I haven’t seen the new city hall yet. – Jeszcze nie widziałem_am nowego ratusza.
Zastosowanie 5: odniesienie do przyszłości
Present perfect spotkamy również w wypowiedziach odnoszących się do przyszłości. W tym przypadku chcemy podkreślić, że zakończenie czynności wyrażonej w czasie Present Perfect jest konieczne, aby została wykonana inna czynność. W takiej sytuacji charakterystyczne jest użycie czasu Present Perfect po wyrazach takich jak np. when, as soon as, once. Przykładowo:
I’ll do the laundry when I’ve finished washing the dishes. – Zrobię pranie, kiedy skończę myć naczynia.
Ms. Kowalska will see you as soon as she’s finished talking to the client. – Pani Kowalska zobaczy się z Panem, jak tylko zakończy rozmowę z klientem.
You can start running once I’ve given you a sign. – Możesz zacząć biec, jak tylko dam ci znak.
She’ll buy a dress once he has proposed. – Ona kupi sukienkę, kiedy tylko on się oświadczy.
[BEZPŁATNY E-BOOK]
SZYBKA RANDKA Z ANGIELSKIM
10 praktycznych rzeczy, które powiedziałby Ci na pierwszej randce j. angielski… gdyby mógł mówić.
Wypełnij formularz, a podarujemy Ci ebooka z praktycznymi wskazówkami dotyczącymi nauki angielskiego.
Dodatkowo w kolejnych mailach przekażemy Ci mnóstwo wartościowej wiedzy, narzędzi oraz innych przydatnych materiałów, które możesz wykorzystać samodzielnie.
Jaka jest struktura zdania w czasie Present Perfect?
Przykłady zdań twierdzących
Zdania twierdzące w czasie Present Perfect tworzymy wg schematu:
Podmiot + have/has + czasownik w III formie + reszta zdania
Podmiot – jest to osoba bądź obiekt, który w zdaniu jest wykonawcą czynności, o której mówimy (czyli odnosi się do czasownika). Może być wyrażony np. zaimkiem osobowym (I, you, he, she, it, we etc), imieniem (Thomas, Sudan etc), nazwą (New York, Vistula River etc) , rzeczownikiem (dog, my sister, children, chair etc) itp.
Have/has – czasownik posiłkowy w czasie Present Perfect. Has łączymy z 3. osobą liczby pojedynczej (he, she, it) oraz określeniami, którymi można je zastąpić (my sister, dog, Hannah, your cousin etc), a z pozostałymi osobami łączymy formę have.
| osoba | forma czasownika have |
| I | have |
| You | have |
| He / She / It | has |
| We | have |
| You | have |
| They | have |
Przykłady zdań:
I have lived in this house since I was born.
You have eaten eight doughnuts so far.
* She has been a mother for a couple of months.
* He has just left.
* He has just bought a book.
* It’s been months since it rained last time.
Today we have travelled by ship for the first time.
They have sold their car.
* Zwróć uwagę na formę has w tych przykładach – podmiot jest w trzeciej osobie liczby pojedynczej.
Czasowniki w 3 formie
Trzecim elementem potrzebnym do zbudowania zdania w czasie Present Perfect jest czasownik w III formie (inaczej imiesłów czasu przeszłego lub past participle).
W angielskim rozróżniamy 2,, typy” czasowników: czasowniki regularne i nieregularne. Najpierw przyjrzyjmy się czasowników regularnym.
Past participle w przypadku czasowników regularnych tworzymy w następujący sposób (z którym mogłeś_aś się już spotkać przy okazji nauki czasu Past Simple).
Czasowniki regularne
Bezokolicznik + końcówka -ed
- Paint → Painted
- Look → Looked
- Stay → Stayed
- Work → Worked
UWAGA: jeżeli bezokolicznik kończy się na -e, nie ,,dublujemy” go, dodajemy jedynie końcówkę -d
- Love → Loved
- Move → Moved
- Crave → Craved
- Serve → Served
Czasowniki nieregularne
W przypadku czasowników nieregularnych należy użyć III formy czasownika z tabeli czasowników nieregularnych. Niestety form tych należy się nauczyć, ponieważ nie podlegają one żadnej regule.
- See – Saw – Seen
- Make – Made – Made
- Go – Went – Gone
- Bite – Bit – Bitten
Słowa charakterystyczne dla Present Perfect
For – od (jakiegoś okresu czasu)
I have been married for 20 years. – Jestem żonaty od 20 lat.
He has played football for 3 months.– On gra w piłkę nożną od 3 miesięcy.
Since – od (konkretnego momentu w przeszłości)
I have been married since 2004. – Jestem żonaty od 2004 roku.
Obu słów (for & since) używamy z określeniem czasu na początku lub na końcu zdania w Present Perfect, kiedy opisujemy zdarzenie, które rozpoczęło się w przeszłości i nadal trwa.
Różnica między nimi polega na tym, że for poprzedza określenia przedziałów czasu (np. for two weeks, for five years, for a long time, for a while, for few days), natomiast since – określenia konkretnego momentu z przeszłości (np. since Monday, since 2008, since last month, since I was a child, since June).
Never – nigdy
I have never been to India. – Nigdy nie byłem_am w Indiach.
She’s never looked so beautiful. – Nigdy nie wyglądała tak pięknie.
He has never given me flowers. – On nigdy nie dał mi kwiatów.
We’ve never seen our sister so annoyed. – Nigdy nie widzieliśmy_ałyśmy, żeby nasza siostra była tak zdenerwowana.
Ever – kiedykolwiek
Have you ever tried dried mango? – Jadłeś_aś kiedykolwiek suszone mango?
Has he ever heard of such a thing? – Czy on kiedykolwiek słyszał o czymś takim?
Have we ever met? – Czy my się kiedykolwiek poznaliśmy?
Obu słów (ever – kiedykolwiek; never – nigdy) używamy w przypadku zastosowania czasu Present Perfect do opisu dotychczasowych doświadczeń (patrz: Zastosowanie 4).
Never stosujemy w zdaniach określających czynność, której podmiot nigdy nie wykonał. Ever natomiast towarzyszyło będzie pytaniom o doświadczenie podmiotu. Oba umieścimy w zdanie po podmiocie i czasowniku operacyjnym have/has
Możliwe jest również użycia never i ever w jednym zdaniu i takiemu połączeniu blisko jest do polskiego ,,nigdy przenigdy’’.
Never have I ever punched anybody. – Nigdy przenigdy nikogo nie uderzyłem_am.
Never has she ever felt so humiliated. – Nigdy przenigdy nie czuła się tak upokorzona.
Ciekawostką jest, że ,,Never have I ever’’’ to nazwa popularnej młodzieżowej gry imprezowej. Osoba, której kolej przypada w danej rundzie, mówi głośno jakieś stwierdzenie na swój temat zaczynające się ,,never have I ever’’ (np. Never have I ever bunked off /Nigdy przenigdy nie byłem_am na wagarach).
Wszystkie osoby, które nie podzielają tego doświadczenie (tj. były kiedyś na wagarach), muszą wykonać karne zadanie.
Just, already & yet – przed chwilą, właśnie, dopiero co
W zdaniu są umieszczane po podmiocie i czasowniku operacyjnym have/has.
I’ve just finished! – Właśnie skończyłem_am!
Have you just called me stupid?! – Czy ty właśnie nazwałeś_aś mnie głupim_ą?!
She has just turned 18. – Dopiero co skończyła 18 lat.
Already – już
Oznacza „już”, a używamy tego słowa w zdaniach po czasasowniku have.
Have you already said ,,hello’’ to our guests? – Przywitałeś_aś się już z naszymi gośćmi?
I’ve already shown you how to turn the dishwasher on. – Już ci pokazałem_am, jak włączyć zmywarkę.
They’ve already left. – Już wyjechali.
Yet – jeszcze
Yet używamy w wypowiedziach przeczących na samym końcu zdania.
I haven’t met my new neighbour yet. She’s just moved in this month. – Jeszcze nie poznałem_am swojej nowej sąsiadki. Wprowadziła się właśnie w tym miesiącu.
We haven’t decided yet. – Jeszcze nie zdecydowaliśmy.
She hasn’t gotten dressed yet. – Ona się jeszcze nie ubrała.
Not yet. – Jeszcze nie.
So far – jak na razie, do tej pory
Używamy so far na początku lub na końcu zdania. Oznacza „jak na razie” lub „do tej pory”.
I have only tried the vanilla flavour so far. – Jak na razie próbowałem_am tylko waniliowego smaku.
She has written four chapters so far. – Jak na razie napisała cztery rozdziały.
How many countries have you visited so far? – Ile odwiedziłeś_aś krajów do tej pory?
Zastanawiasz się nad nauką z Lektorką_Lektorem? Perfect!
Sprawdź, z kim dogadasz się najlepiej 🙂
Iryna
Maciej
Zosia K.
Pytania w czasie Present Perfect
Pytania w języku angielskim zawsze tworzymy poprzez inwersję (czyli zmianę kolejności części zdania) i Present Perfect nie wyjątkiem od tej reguły. W tym przypadku zamianie ulega podmiot oraz czasownik posiłkowy have.
Przykłady pytań
Have you lived here for a long time? – Długo tu już mieszkasz?
Has she already washed the dishes? – Czy ona umyła już naczynia?
Has he made this himself? – Czy on zrobił to sam?
Haven’t they told you yet? – Nie powiedział ci jeszcze?
Haven’t I already done enough? – Czy nie zrobiłem już wystarczająco?
Have you been to a restaurant this week? – Byłeś_aś w tym tygodniu w restauracji?
Have you ever been to Boston? – Byliśmy kiedyś w Bostonie?
Przeczenia w czasie Present Perfect
Żeby przekształcić zdanie w czasie Present Perfect na przeczące, dodajemy po czasowniku posiłkowym have przeczenie not. Zamiast konstrukcji have not i has not powszechne jest użycie skrótów haven’t oraz hasn’t.
Przykłady przeczeń
The train hasn’t left yet. – Pociąg jeszcze nie odjechał.
I haven’t been to Australia. – Nie byłem w Australii.
She has not been at work for 2 weeks. – Nie ma jej w pracy do 2 tygodni.
They have not told anyone about your secret. – Nie zdradzili nikomu twojej tajemnicy.
We haven’t asked for your opinion. – Nie pytaliśmy cię o zdanie.
I haven’t washed my hair this week. – Nie myłem_am w tym tygodniu włosów.
Podsumowanie
Pomimo, że czas Present Perfect (po polsku: czas teraźniejszy dokonany) na pierwszy rzut oka może wydawać się onieśmielający, odpowiednio zrozumiany i ćwiczony stanowi niesamowite narzędzie językowe i wzbogaca wypowiedzi po angielsku.
Oczywiście, jeśli chodzi o naukę języka obcego, praktyka czyni mistrza! Warto więc ćwiczyć użycie czasu Present Perfect i starać się wplatać go w swoje wypowiedzi. Na początku może być to trudne, jednak przy odpowiedniej dozie wytrwałości i cierpliwości, w końcu przerodzi się w nawyk i przestanie stanowić problem. Good luck!
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Jak zrozumieć czas Present Perfect?
Należy przede wszystkim zrozumieć wyjątkowość tego czasu polegającą na jego dualnym charakterze: jednocześnie przeszłym i teraźniejszym. Stanowi on swego rodzaju ,,pomost” pomiędzy przeszłością i teraźniejszością – określa zdarzenia, które trwają już od jakiegoś czasu lub mają bezpośredni wpływ na obecną chwilę.
Kluczowe, aby zrozumieć, że nie możemy postrzegać go przez pryzmat polskiej gramatyki, ponieważ w naszym języku nie ma on swojego odpowiednika.
Jak rozpoznać czas Present Perfect?
Czas Present Perfect (czas teraźniejszy dokonany) rozpoznamy po elementach takich jak czasownik posiłkowy have/has oraz po czasowniku w past participle.
Prostym sposobem na określenie czy mamy do czynienia z Present Perfect jest zauważenie w zdaniu (omawianych w artykule) słów charakterystycznych: for, since, already, yet, never, ever, so far.
Jeżeli te elementy są obecne w wypowiedzi, możemy mieć pewność, że mamy do czynienia z czasem Present Perfect.
Chcesz lepiej opanować angielski?
Możemy Ci w tym pomóc! Nasze lekcje z doświadczonymi Lektorkami_Lektorami to gwarancja efektów. Indywidualne zajęcia i angielski od pierwszej minuty pozwolą Ci skutecznie przełamać barierę mówienia.
Odbierz bezpłatną lekcję próbną, podczas której na własnej skórze przekonasz się o tym jak wyglądają lekcje u Talkersów.
